30 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη θέσπιση του Δικτύου Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000 και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) διοργανώνουν 30 επετειακές εκδηλώσεις σε εμβληματικά οικοσυστήματα της χώρας.
Η 21η Μαΐου έχει θεσπιστεί ως η Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικτύου Natura 2000 και γιορτάζεται με ενημερωτικές και ψυχαγωγικές δράσεις το Σάββατο 21 και την Κυριακή 22 Μαΐου, από το Δέλτα Έβρου και τις Πρέσπες έως την Πίνδο, την Παμβώτιδα, την Πάρνηθα, τη λίμνη Μουστού της Πελοποννήσου, την Αλόννησο, την Κάρπαθο και τη Σαμαριά.
Οι άνθρωποι, που εργάζονται στις 24 Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών για την προστασία των ειδών και του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας, προσκαλούν μικρούς και μεγάλους φυσιολάτρες σε ξεναγήσεις και πεζοπορίες στη φύση, ενημέρωση στα Κέντρα Πληροφόρησης, διαδραστικά παιχνίδια για παιδιά καθώς και παράσταση με τον Καραγκιόζη «φύλακα» των προστατευόμενων περιοχών.
Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να «επισκεφθούν» το διαδραστικό xάρτη των εκδηλώσεων στην ιστοθέση: https://natura2000day.necca.gov.gr
Τι είναι το δίκτυο Natura 2000
Το δίκτυο Natura 2000 αποτελεί από το 1992 το βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο, που θεσπίστηκε βάσει δύο ευρωπαϊκών οδηγιών της Ε.Ε. για τη φύση: την Οδηγία για τους οικοτόπους (92/43/EΟK) και την Οδηγία για τα άγρια πτηνά (2009/147/EK, πρώην 79/409/EK).
Στην Ελλάδα, το δίκτυο Natura 2000 αποτελείται από 446 περιοχές, οι οποίες καλύπτουν περίπου το 28% της χερσαίας και το 20% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας και υπάγονται στις 24 Μονάδες Διαχείρισης του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς δήλωσε: «Για να αντιμετωπίσουμε την Κλιματική Κρίση οφείλουμε να προστατεύουμε την πλούσια βιοποικιλότητα της χώρας. Για κάθε ένα είδος της άγριας πανίδας και χλωρίδας που προστατεύουμε, για κάθε βιότοπο και κάθε οικοσύστημα που εξυγιαίνουμε, επιτυγχάνουμε μια σημαντική νίκη απέναντι στην αδυσώπητη Κλιματική Κρίση.
Για να προστατεύσουμε τα οικοσυστήματα καθώς και τα είδη που φιλοξενούν πρέπει πρώτα να τα γνωρίσουμε. Οι 30 επετειακές εκδηλώσεις, που προγραμματίζουμε σε όλη την Ελλάδα, είναι μόνο η αρχή ενός ευρύτερου σχεδιασμού δράσεων με σκοπό τον περιβαλλοντικό εγγραμματισμό των πολιτών».
Κινέζοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι στον πλανήτη μας έχουν εντοπιστεί 30 δέντρα με ηλικία άνω των δύο χιλιετιών το καθένα, σχεδόν όλα -τα 27- σε μεγάλα υψόμετρα και μακριά από τα μάτια (και τα πριόνια) των ανθρώπων, συνήθως σε βραχώδεις πλαγιές ψηλών, ψυχρών και ξερών βουνών. Αντίθετα, τα ψηλότερα δέντρα βρίσκονται σε μέρη πιο προσβάσιμα στους ανθρώπους.
Τα αρχαιότερα γνωστά δέντρα είναι δύο είδη πεύκου (Pinus longaeva) με ηλικία 4.900 και 4.850 ετών, αντίστοιχα, τα οποία βρίσκονται στις νοτιοδυτικές ΗΠΑ σε υψόμετρο 3.277 μέτρων το ένα και 2.950 το δεύτερο. Ακολουθούν ένα κυπαρίσσι (Fitzroya cupressoides) ηλικίας 3.622 ετών στις δυτικές πλαγιές των Άνδεων της Χιλής σε υψόμετρο 890 μέτρων και μία γιγάντια σεκόγια ηλικίας 3.266 ετών στα όρη Σιέρα Νεβάδα των ΗΠΑ.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Τζιάτζια Λίου του Ινστιτούτου Επιστήμης Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Φουντάν της Σαγκάης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Conservation Biology», σύμφωνα με το «Nature», ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 200.000 δέντρα και επεσήμαναν ότι τα γνωστά δέντρα που τα έχουν «χιλιάσει» είναι μόνο 620. Τα περισσότερα από τα δέντρα που έχουν ηλικία άνω των 1.000 ετών είναι γυμνόσπερμα, δηλαδή φυτά όπως τα κωνοφόρα που παράγουν κουκουνάρια και σπόρους αντί για λουλούδια.
Η μελέτη εκτιμά ότι από τα γνωστά δέντρα άνω των 500 ετών, τα οποία είναι 8.072, περίπου το 70%, δηλαδή επτά στα δέκα, απειλούνται από την ανθρώπινη υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, καθώς επίσης από την άνοδο των θερμοκρασιών λόγω κλιματικής αλλαγής. Γι’ αυτό οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη να προστατευθούν τα δέντρα-μαθουσάλες με νέες πολιτικές.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
https://dasarxeio.com/2022/04/04/110325/?fbclid=IwAR3Yo0CKorBLrjXH8_j4wyxPBSTQyEQQY71kB8Hsv9aN0w5wOomgqn0izU0
Η Περιφέρεια Κρήτης στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού για το θέμα της “Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή” και ενόσω η Στρατηγική Μελέτη του ΠΕΣΠΚΑ βρίσκεται σε διαβούλευση, οργανώνει μια σειρά από δράσεις διαδικτυακές ή / και δια ζώσης προκειμένου να γίνει όσο το δυνατόν πιο οικείο το αντικείμενο αυτό σε φορείς και πολίτες. Συγκεκριμένα πρόκειται να πραγματοποιηθούν:
1. Ημερίδα με τίτλο “Προσαρμογή της Περιφέρειας Κρήτης στην Κλιματική Αλλαγή” 16/03/2022 .
Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά την Τετάρτη 16 Μαρτίου 2022 και ώρα 09:15πμ. Στόχος είναι η παρουσίαση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και στο ευρύ κοινό, του Περιφερειακού Σχεδιασμού για την Προσαρμογή της Κρήτης στην Κλιματική Αλλαγή, με έμφαση στους βασικότερους τομείς του νησιού, οι οποίοι αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο. Στην Ημερίδα θα μιλήσουν διακεκριμένοι ομιλητές, εξειδικευμένοι στους ανωτέρω τομείς, παρουσιάζοντας τις αναμενόμενες επιπτώσεις και προτάσεις προσαρμογής. Η Ημερίδα συνδιοργανώνεται με το ΥΠΕΝ, ΕΝΠΕ, ΚΕΔΕ, ΕΛΛΕΤ, Πράσινο Ταμείο.
Για τη συμμετοχή σας στην Ημερίδα είναι απαραίτητη η εγγραφή, μέσω της ακόλουθης φόρμας: https://forms.gle/EYcxBhJNp6iMz2Eh9.
Μετά την επιβεβαίωση της εγγραφής σας, θα σας αποσταλεί ο σχετικός σύνδεσμος για τη συμμετοχή στην Ημερίδα.
Το αναλυτικό πρόγραμμα της Ημερίδας βρίσκεται στο σύνδεσμο που ακολουθεί: https://shorturl.at/dqzES
2. Τριήμερο Επιμορφωτικό Σεμινάριο για την Προσαρμογή της Περιφέρειας Κρήτης στην Κλιματική Αλλαγή, σε συν διοργάνωση με το Πράσινο Ταμείο. Το σεμινάριο θα διεξαχθεί δια ζώσης στο Ηράκλειο (30-31/3) και στα Χανιά (1/4).
Στόχος του σεμιναρίου είναι η παροχή της απαραίτητης γνώσης και των εργαλείων σε φορείς και λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη σε θέματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, με έμφαση στους τομείς υψηλής τρωτότητας της Περιφέρειας.
Για τη συμμετοχή σας στο σεμινάριο είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που βρίσκεται στο σύνδεσμο: https://docs.google.com/forms/d/1T231lYwGGCx_98DV68EK6fO9P0W0tUcqQ7JVtK-PlqY/viewform?edit_requested=true
Στην περιοχή της Πρέσπας βρίσκεται η μεγαλύτερη αποικία αργυροπελεκάνων στον κόσμο, με το μεγαλόσωμο είδος πουλιού να αριθμεί περισσότερα από 1000 ζευγάρια, ενώ αποικίες του υπάρχουν και στις λίμνες Κερκίνη, Κάρλα και Χειμαδίτιδα, στον Αμβρακικό κόλπο και τη Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου.
Τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την προστασία του αργυροπελεκάνου, κυρίως στο πλαίσιο Προγραμμάτων LIFE, έχουν οδηγήσει στη σταδιακή αύξηση του πληθυσμού του και πλέον εντάσσεται σε χαμηλότερη κατηγορία κινδύνου.
Εκτός από την Πρέσπα, η λίμνη της Καστοριάς φιλοξενεί μεγάλο πληθυσμό αργυροπελεκάνων, όπως και λαγγόνες, σε τέτοιους μάλιστα αριθμούς, που σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ), η λίμνη πληροί τα κριτήρια για ένταξη στους υγρότοπους διεθνούς σημασίας Ραμσάρ.
Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων σήμερα, με τα υδρόβια πουλιά να αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο τους αφού τους επιλέγουν για προσωρινό ή μόνιμο καταφύγιο. Μάλιστα, στο πλαίσιο των Μεσοχειμωνιάτικων Καταμετρήσεων υδροβίων πουλιών, που υλοποιούνται αδιάλειπτα από το 1968 και από το 1997, υπό τον συντονισμό της Ορνιθολογικής Εταιρείας, εκατοντάδες παρατηρητές πουλιών επισκέπτονται και καταμετρούν κάθε χρόνο τα διαχειμάζοντα πουλιά σε 224 υγροτόπους της χώρας μας.
Τα ηλεκτροφόρα καλώδια σκοτώνουν τα πουλιά
Σύμφωνα με μέλη της ΕΟΕ, η πιθανότερη αιτία θανάτου πουλιών είναι είτε η πρόσκρουση με ηλεκτροφόρα καλώδια είτε η ηλεκτροπληξία. Στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου, τέσσερις αργυροπελεκάνοι εντοπίστηκαν νεκροί στην περιοχή της αποξηραμένης λίμνης Αματόβου, στον δήμο Παιονίας – Κιλκίς, λίγο έξω από το χωριό Σιταριά και νότια της Ζώνης Ειδικής Προστασίας Έλους Αρτζάν στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς.
Οι πελεκάνοι εντοπίστηκαν έπειτα από ενημέρωση από τη Βουλγαρική Εταιρεία για την Προστασία των Πουλιών (BirdLife Βουλγαρίας), ότι η «Μαρία», ένας θηλυκός αργυροπελεκάνος στον οποίο είχε τοποθετηθεί δορυφορικός πομπός, εξέπεμπε στατικό σήμα από τις 10.12.2021, γεγονός που υποδείκνυε ότι το πουλί ήταν νεκρό.
Μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας που έσπευσε στο σημείο, βρήκε τη «Μαρία» με εμφανή εγκαύματα στο σώμα της, ενώ σε απόσταση δύο χιλιομέτρων εντόπισε υπολείμματα τριών ακόμα νεαρών αργυροπελεκάνων κάτω από ηλεκτροφόρα καλώδια, κάτι που αποδεικνύει, σύμφωνα με την ΕΟΕ, ότι ο θάνατος και των τεσσάρων πουλιών προήλθε πιθανότατα από πρόσκρουση σε αυτά ή και από ηλεκτροπληξία.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του δορυφορικού της πομπού, μέσα σε μόλις 10 μήνες, η «Μαρία» επισκέφθηκε πέντε χώρες των ανατολικών Βαλκανίων και της Τουρκίας, διανύοντας περισσότερα από 4600 χιλιόμετρα.
Σημειώνεται ότι η περιοχή του συμβάντος βρίσκεται στον εναέριο διάδρομο μετακίνησης των αργυροπελεκάνων, μεταξύ των λιμνών Πρεσπών και της Κερκίνης και είναι ενδεικτικό ότι στα διπλανά χωράφια απ’ όπου βρέθηκαν τα νεκρά πουλιά, ξεκουράζονταν ακόμα περίπου 50 αργυροπελεκάνοι.
«Βρισκόμαστε σε επικοινωνία με τον Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε Κιλκίς αλλά και τη Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (πρώην Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θερμαϊκού Κόλπου) προκειμένου να βρούμε λύσεις για την αποφυγή μελλοντικών απωλειών από πρόσκρουση ή ηλεκτροπληξία και να τοποθετηθούν στα καλώδια ειδικοίA μονωτήρες», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η συντονίστρια Ενημέρωσης Δράσεων Διατήρησης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας Ρούλα Τρίγκου.
Γνωρίστε και προστατέψτε τους υγρότοπους της περιοχής σας!
Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, καλεί όλους τους πολίτες να επισκεφθούν κάποιον κοντινό υγρότοπο και να συμβάλουν στη διαφύλαξη όλων των καταφυγίων για την άγρια ζωή.
Στην κατεύθυνση αυτή, η ΜΚΟ «You in Europe», προσκαλεί αύριο, στις 10 το πρωί, όσους ενδιαφέρονται να καθαρίσουν την περιοχή της λιμνοθάλασσας του Αγίου Μάμα, που αποτελεί καταφύγιο ορνιθοπανίδας, αποτελούμενης από περισσότερα από 160 είδη αναπαραγόμενων και διαβατικών παρυδάτιων πουλιών, όπως καλαμοκανάδες, πετροτουρλίδες, νεροχελίδονα αλλά και φλαμίνγκο.
Δράση καθαρισμού στη Λιμνοθάλασσα Αγγελοχωρίου προγραμματίζει για την Κυριακή 6 Φεβρουαρίου, στις 10.30 το πρωί, και ο Μορφωτικός, Πολιτιστικός Σύλλογος Αγγελοχωρίου, με σημείο συνάντησης το Σπίτι του Φύλακα της Αλυκής.
Με αφορμή τα 30 χρόνια δράσης του WWF Ελλάδας, ο διευθυντής της οργάνωσης μιλά για την «επόμενη μέρα» της Διάσκεψης της Γλασκώβης, τον νέο υπό ψήφιση κλιματικό νόμο και τη «μεγάλη ανατροπή» στις περιβαλλοντικές αντιλήψεις μας, που είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Το κινέζικο πάντα, σήμα κατατεθέν του WWF που ιδρύθηκε το 1961 στην Ελβετία κι αναδείχθηκε σε μια από τις πιο επώνυμες περιβαλλοντικές οργανώσεις, έχοντας σήμερα παρουσία σε περισσότερες από εκατό χώρες, έκλεισε φέτος τριάντα χρόνια δράσης στην Ελλάδα.
Δράση που ξεκινά από την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την προστασία περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, απειλούμενων ειδών και οικοσυστημάτων και φτάνει μέχρι την αντιπαράθεση σε περιβαλλοντοκτόνα νομοθετήματα, που έχουν πυκνώσει τα τελευταία χρόνια στο όνομα μιας λάθος νοούμενης ανάπτυξης.
Με την ευκαιρία αυτή μιλήσαμε με τον διευθυντή του WWF Ελλάδας για το μέχρι τώρα έργο του WWF στη χώρα μας αφενός, για το ζήτημα της κλιματικής κρίσης, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας αφετέρου.
Πράγματα αλληλένδετα μεν αλλά που για πρώτη φορά αναγνωρίστηκαν επίσημα ως τέτοια στη Διάσκεψη της Γλασκώβης η οποία, καθώς λέει, απέτυχε να ανταποκριθεί σε κάποιους σημαντικούς στόχους, άφησε εντούτοις «μια χαραμάδα ελπίδας», στη δημιουργία της οποίας συνέβαλαν οι μεγάλες κινητοποιήσεις και το αυξημένο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.
Είναι όμως, επισημαίνει, «άλλο πράγμα η συνείδηση και η ευαισθητοποίηση κι άλλο η δράση και είναι πια καιρός να περάσουμε στη δράση γιατί τα περιθώρια είναι ασφυκτικά στενά. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια μεγάλη ανατροπή, έναν καινούργιο τρόπο στο πώς παράγουμε και καταναλώνουμε ενέργεια και αγαθά, στο πώς σχετιζόμαστε με τον πλανήτη και τους φυσικούς πόρους που μπορεί να μας διαθέσει». Χρειαζόμαστε πλέον, θα πει, άλματα και όχι βήματα, είμαστε δε «καταδικασμένοι» να πετύχουμε γιατί απλώς δεν έχουμε άλλη επιλογή, ακόμα κι αν χρειαστεί «να ρίξουμε το σύστημα»!
Τα παραπάνω ζητήματα αφορούν φυσικά και την Ελλάδα καθώς επίσης τον νέο υπό ψήφιση κλιματικό νόμο, με το WWF να έχει ήδη παρουσιάσει τη δική του «αντιπρόταση». Η οργάνωση τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ όχι μόνο της απολιγνιτοποίησης αλλά και της απανθρακοποίησης, της απαγόρευσης δηλαδή εξορύξεων υδρογονανθράκων όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που παραμένουν «ο ελέφαντας στο δωμάτιο», λέει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Καραβέλλας, συμπληρώνοντας ότι ένα άλλο μεγάλο στοίχημα τοπικό και παγκόσμιο είναι το πώς η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι κοινωνικά δίκαιη αλλά και φιλικότερη προς το περιβάλλον.
«Μια σωστή περιβαλλοντική νομοθεσία δεν είναι εμπόδιο αλλά εργαλείο», τονίζει, συμπληρώνοντας ότι το φυσικό μας περιβάλλον και η εξαιρετικά πλούσια βιοποικιλότητα είναι για την Ελλάδα όχι μόνο «ευλογία», αλλά και τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα.
Σήμερα, η Επιτροπή και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δημοσιεύουν το εργαλείο δεδομένων MapMyTree, μέσω του οποίου όσοι φορείς το επιθυμούν, μπορούν να συμμετάσχουν στην υλοποίηση του στόχου να φυτευτούν επιπλέον τρία δισ. δέντρα έως το 2030, καταχωρίζοντας και χαρτογραφώντας τα δέντρα που φυτεύουν, ώστε να συνυπολογιστούν για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ.
Παρακολουθήστε LIVE την εξέλιξη εδώ: https://europa.eu/!QMhCm3
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 περιλαμβάνει τη δέσμευση για τη φύτευση τουλάχιστον 3 δισ. επιπλέον δέντρων στην ΕΕ έως το 2030, με πλήρη σεβασμό των οικολογικών αρχών. Η πρωτοβουλία αυτή θα αυξήσει τις δασικές περιοχές, θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της ΕΕ και τη βιοποικιλότητα και θα συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν.
Εγκαινιάζοντας την πρωτοβουλία, καταμέτρησης των δέντρων, ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους δήλωσε: «Στο πλαίσιο της υπόσχεσής μας να φυτέψουμε 3 δισ. επιπλέον δέντρα θα φυτέψουμε τα κατάλληλα δέντρα, στο σωστό μέρος, για τον σωστό σκοπό. Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στις προσπάθειές μας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας. Πλέον έχουμε στη διάθεσή μας έναν χάρτη και ένα νέο σύστημα καταμέτρησης για να ελέγξουμε την πρόοδό μας. Οι διάφορες ενώσεις, οι ΜΚΟ και οι δήμοι θα μπορούν να καταγράψουν τα δέντρα τους. Ο αριθμός 3 δισεκατομμύρια είναι πολύ μεγάλος, αλλά μαζί μπορούμε να τον επιτύχουμε!»
Τα δάση είναι καταλυτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας. Η δέσμευση για 3 δισ. δέντρα θα υλοποιηθεί με ένα μακροπρόθεσμο σύστημα προγραμματισμού και παρακολούθησης που θα διασφαλίζει ότι τα δέντρα φυτεύονται και ότι θα μπορέσουν να αναπτυχθούν με την πάροδο του χρόνου. Μόνο τα επιπρόσθετα δέντρα που ωφελούν τη βιοποικιλότητα και το κλίμα θα μπορούν να καταχωρίζονται στην πλατφόρμα. O ρόλος της Επιτροπής θα είναι να διευκολύνει, να κινητοποιεί, να καταμετρά και να παρακολουθεί την πρόοδο. Την άνοιξη του 2022, η πλατφόρμα θα είναι ανοιχτή σε όλους, έτσι ώστε κάθε νέο δέντρο που πληροί τις απαιτήσεις να μπορέσει να καταμετρηθεί.
Την ώρα που όλος ο πλανήτης παρακολουθούσε τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, γνωστή ως COP26, στη Γλασκώβη, οι διάφορες θεωρίες των αρνητών της κλιματικής αλλαγής υφίσταντο και αυτές αλλαγή. Αντί να αρνούνται την ίδια την κλιματική κρίση, οι αρνητές αμφισβητούν περισσότερο τα αίτια του περιβαλλοντικού συναγερμού και τους τρόπους αντιμετώπισής της, σύμφωνα με επιστήμονες.
Το BBC συνέλεξε ορισμένους από τους ισχυρισμούς των αρνητών και έλεγξε κατά πόσο ευσταθούν έναντι των πραγματικών επιστημονικών δεδομένων.
Θεωρία 1: Η πτώση στην ηλιακή ακτινοβολία θα ακυρώσει την υπερθέρμανση
Εδώ και χρόνια κάποιοι ισχυρίζονται ότι η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης συνιστά απλώς μέρος του φυσικού κύκλου του πλανήτη αντί για αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Τον τελευταίο καιρό όμως εμφανίστηκε νέα εκδοχής της θεωρίας αυτής, σύμφωνα με την οποία το φαινόμενο «Grand Solar Minimum» (Μεγάλο Ηλιακό Ελάχιστο) θα οδηγήσει σε μείωση των θερμοκρασιών χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Τα στοιχεία όμως διαφωνούν: Το φαινόμενο της μειωμένης ακτινοβολία του ήλιου υφίσταται και αναμένεται όντως να καταγραφεί εντός του 21ου αιώνα, αλλά η μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη που αυτό θα προκαλέσει δεν είναι πάνω από 0,1-0,2 βαθμούς, την ώρα που η υπερθέρμανση αναμένεται τους 2,4 βαθμούς ως τα τέλη του αιώνα.
Θεωρία 2: Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι για καλό
Διάφοροι χρήστες του Ίντερνετ ισχυρίζονται ότι η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας θα καταστήσει κάποια μέρη του πλανήτη πιο κατοικήσιμα, ενώ τονίζουν ότι το κρύο σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από ό,τι η ζέστη.
Εδώ υπάρχει επιλεκτική χρήση πληροφοριών χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν η συνολική εικόνα. Αν και κάποιες πιο ψυχρές περιοχές θα γίνουν για ένα διάστημα θερμότερες και ευκολότερα κατοικήσιμες, η υπερθέρμανση θα οδηγήσει σε ακραίες βροχοπτώσεις, επηρεάζοντας και την ασφάλεια και τις καλλιέργειες των κατοίκων. Την ίδια ώρα περισσότερα μέρη θα καταστούν μη κατοικήσιμα.
Παράλληλα η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να μειώσει κάπου τους θανάτους από το κρύο, αλλά θα οδηγήσει σε πολύ περισσότερους θανάτους από πλημμύρες, έλλειψη πόσιμου νερού και τροφής κλπ., ενώ θα αυξηθούν και οι θάνατοι από την αφόρητη ζέστη.
Θεωρία 3: Οι δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής θα κάνουν τους ανθρώπους πιο φτωχούς
Συνήθης ισχυρισμός των αρνητών είναι πως οι προσπάθειες περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι ότι τα ορυκτά καύσιμα είναι απαραίτητα για την παγκόσμια ανάπτυξη. Αν και το πετρέλαιο και ο άνθρακας όντως επιτάχυναν την ανάπτυξη, υπάρχουν νέες τεχνολογίες που και μπορούν να πάρουν τη θέση τους και είναι πιο καθαρές.
Σε πολλές χώρες μάλιστα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή και η αιολική έχουν καταστεί και φθηνότερες από τη χρήση άνθρακα, αερίου ή πετρελαίου. Επιστημονικές μελέτες επίσης δείχνουν ότι αν δεν ανασχεθεί η κλιματική αλλαγή ως το 2050 η παγκόσμια οικονομία μπορεί να συρρικνωθεί ακόμη και κατά 18% λόγω της βλάβης από φυσικές καταστροφές και ακραίας καιρικά φαινόμενα – που συνήθως τείνουν να πλήττουν περισσότερο όσους είναι φτωχότεροι στον πλανήτη.
Θεωρία 4: Η ανανεώσιμη ενέργεια είναι επικίνδυνα ανεπαρκής
Παραπληροφόρηση του τύπου ότι βλάβες σε συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προκάλεσαν μπλακ άουτ κυκλοφόρησε ευρέως τους προηγούμενους μήνες στο Διαδίκτυο, κυρίως όταν το Τέξας βυθίστηκε εν μέσω χιονοθύελλας στο σκοτάδι και το ψύχος για πολλές μέρες. Η θεωρία που αναπαράχθηκε έλεγε ότι… πάγωσαν οι ανεμογεννήτριες.
Δεν ήταν έτσι όμως… Το Τέξας, γνωστό άλλωστε για την παραγωγή πετρελαίου, έμεινε επί μέρες χωρίς ρεύμα λόγω ανεπαρκούς παραγωγής ρεύματος και διαχείρισης του συστήματος διανομής ηλεκτρισμού, όπως δηλώνει στο BBC ο Τζον Γκλούιας, του Ινστιτούτου Ενέργειας του Ντάραμ.
Επισημαίνεται επίσης ότι η αντίθεση στις ΑΠΕ συχνά προέρχεται από εκείνους των οποίων τα συμφέροντα συμβαδίζουν με τη διαιώνιση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων.
Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα πληγούν από ακραίους καύσωνες εάν η κλιματική κρίση οδηγήσει σε άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά μόλις δύο βαθμούς, σύμφωνα με έρευνα από τη βρετανική μετεωρολογική υπηρεσία (Met Office) που δημοσιεύθηκε κατά τη σύνοδο Cop26 για το κλίμα. Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι αυτή θα ήταν μια 15πλάσια αύξηση των αριθμών που ισχύουν σήμερα.
Ο βασικός στόχος της Cop26 είναι να κρατήσει ζωντανή την πιθανότητα περιορισμού της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε 1,5 C αλλά οι αντιπροσωπείες των χωρών δήλωσαν πως πρέπει να γίνουν πολλά προκειμένου αυτό να επιτευχθεί κατά την τελευταία εβδομάδα της συνόδου.
Το Met Office αξιολόγησε τη θερμοκρασία υγρού βολβού, η οποία συνδυάζει τόσο τη ζέστη όσο και την υγρασία. Μόλις αυτή η τιμή ανέλθει σε 35 βαθμούς Κελσίου, το ανθρώπινο σώμα αδυνατεί να μειώσει τη θερμοκρασία του μέσω της εφίδρωσης και ακόμα και υγιείς άνθρωποι σε σκιερό μέρος θα πέθαιναν εντός έξι ωρών. Η ανάλυση του Met Office χρησιμοποίησε ένα όριο θερμοκρασίας υγρού βολβού 32 βαθμών, στην οποία οι εργαζόμενοι στη ζέστη θα πρέπει να ξεκουράζονται τακτικά για να αποφύγουν την εξάντληση, κάτι που θα ισχύει για τουλάχιστον δέκα ημέρες τον χρόνο.
Εάν αποτύχουν οι προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και οι θερμοκρασίες ανέβουν κατά 4 βαθμούς, ο μισός πληθυσμός της γης θα βρεθεί αντιμέτωπος με ακραίες ζέστες.
Η άνοδος της θερμοκρασίας είναι η πιο εμφανής συνέπεια της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ενώ η ακραία ζέστη στις πόλεις ανά τον κόσμο έχει τριπλασιαστεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Το καλοκαίρι του 2020, πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού των ΗΠΑ υποφέρει από τις συνέπειες της ακραίας ζέστης, με συμπτώματα όπως ναυτία και κράμπες.
Τουλάχιστον 166.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας κυμάτων καύσωνα ανά τον κόσμο μέσα σε διάστημα δύο δεκαετιών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η βρετανική κυβέρνηση έχει δεχθεί επανειλημμένως προειδοποιήσεις από τους συμβούλους της για το κλίμα, ότι η χώρα είναι «θλιβερά απροετοίμαστη» για την αύξηση της θερμοκρασίας, ειδικά σε πιο ευάλωτους χώρους όπως τα νοσοκομεία και τα σχολεία.
Η ανάλυση του Met Office προέρχεται από έρευνα του σχεδίου Helix με χρηματοδότηση της Ε.Ε., η οποία επίσης καταγράφει τους αυξανόμενους κινδύνους της υπερχείλισης των ποταμών, των δασικών πυρκαγιών, της ξηρασίας και της ανασφάλειας σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα. Όλες οι κατοικημένες περιοχές του κόσμου βρίσκονται αντιμέτωπες με τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω.
Ο Άντι Γουίλτσιρ του Met Office δήλωσε: «Η κάθε μια από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής αποτελεί ένα τρομακτικό όραμα για το μέλλον. Αλλά, φυσικά, η σοβαρή κλιματική αλλαγή θα έχει πολλές συνέπειες, και οι χάρτες μας δείχνουν πως κάποιες περιοχές θα επηρεαστούν από πολλούς παράγοντες».
Οι τροπικές χώρες όπως η Βραζιλία, η Αιθιοπία και η Ινδία είναι εκείνες που έχουν πληγεί περισσότερο από τις ακραίες θερμοκρασίες, με κάποιες περιοχές να βρίσκονται στο όριο σε ό,τι φορά τη δυνατότητα των ανθρώπων να ζήσουν σε αυτές. Αλλά ο καθηγητής Άλμπερτ Κλάιν Τανκ, επικεφαλής του Κέντρου Hadley του Met Office, δήλωσε: «Αυτοί οι χάρτες αποκαλύπτουν περιοχές σε όλο τον κόσμο όπου φαίνεται να εκδηλώνονται οι σοβαρότερες συνέπειες. Ωστόσο, όλες οι περιοχές του κόσμου -συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρώπης – αναμένονται να βρεθούν αντιμέτωπες με τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει για τα θανάσιμα επίπεδα ζέστης και υγρασίας εδώ και μερικά χρόνια. Μια μελέτη του 2015 δείχνει ότι ο Περσικός Κόλπος, η καρδιά της παγκόσμιας βιομηχανίας πετρελαίου, αναμένεται να πληγεί από κύματα καύσωνα πέραν του ορίου που μπορούν να επιβιώσουν οι άνθρωποι, εάν η κλιματική αλλαγή δεν τεθεί υπό έλεγχο.
Το πιο επικίνδυνο μέρος στον πλανήτη για μελλοντικά κύματα καύσωνα θα είναι η πεδιάδα της βόρειας Κίνας, μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο και η πιο σημαντική περιοχή παραγωγής τροφίμων σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με έρευνα του 2018.
Η νήσος Χρυσή (ή Γαϊδουρονήσι) στην Κρήτη γίνεται η πρώτη την τελευταία 20ετία προστατευόμενη περιοχή της χώρας που αποκτά διετές σχέδιο δράσης και μάλιστα με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Ανάμεσα στα μέτρα που περιλαμβάνει είναι η διερεύνηση των αιτίων ξήρανσης του κεδροδάσους, η απομάκρυνση ξενικών ειδών χλωρίδας και πανίδας, ο έλεγχος των επισκεπτών και η απαγόρευση της ελεύθερης κίνησής τους στο νησί και η κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών. Το πολύτιμο οικοσύστημα του νησιού κακοποιείται επί σειρά ετών από «επαγγελματίες» της περιοχής και την ανεξέλεγκτη εισροή επισκεπτών και κατασκηνωτών.
Η Χρυσή είναι ένας μικρός φυσικός παράδεισος στο Λασίθι, που όμως, λόγω της μικρής απόστασής της από την Ιεράπετρα, έχει εδώ και χρόνια μπει στο στόχαστρο τοπικών μικροσυμφερόντων. Ως αποτέλεσμα, το νησί πλημμύριζε κάθε καλοκαίρι από επισκέπτες (για την «εξυπηρέτηση» των οποίων λειτουργούσαν τρεις παράνομες καντίνες), ενώ πολλοί ήταν και εκείνοι που, παρά την απαγόρευση, διανυκτέρευαν. Η χερσαία και θαλάσσια περιοχή του νησιού πρόκειται να κηρυχθεί προστατευόμενη, αλλά στο ενδιάμεσο το υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησε στη θέσπιση διαχειριστικού σχεδίου που συνοδεύεται από σχέδιο δράσης (να σημειωθεί ότι περίπου πριν από ένα έτος είχε επισκεφθεί το νησάκι ο ίδιος ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι την κατάσταση).
Σύμφωνα με την απόφαση (ΦΕΚ 617Δ), το νησάκι χωρίζεται σε τρεις ζώνες (Α1-Α2, Β, Γ), με κλιμακούμενη προστασία. Στην Α ζώνη επιτρέπεται ουσιαστικά μόνο η ημερήσια επίσκεψη, ενώ στη Β ζώνη η κατασκευή ενός κτιρίου για τη διανυκτέρευση φυλάκων και επιστημονικού προσωπικού, μιας υποδομής αναψυχής (την οποία θα εκμεταλλεύεται ο Δήμος Ιεράπετρας), ενός σταθμού μελέτης της κλιματικής αλλαγής και ενός φωτοβολταϊκού. Σε όλο το νησάκι απαγορεύεται κάθε άλλη δόμηση, το κυνήγι, η βόσκηση, η γεωργική καλλιέργεια και η μελισσοκομία, ενώ στη θαλάσσια περιοχή του, η αλιεία με συρόμενα εργαλεία μέσα στο λιβάδι Ποσειδωνίας.
Εκτός από τους γενικούς όρους, το ΥΠΕΝ ενέκρινε ένα σχέδιο δράσης το οποίο θα υλοποιήσουν η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, η Περιφέρεια, ο Δήμος Ιεράπετρας, το ΕΛΚΕΘΕ, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και το Λιμενικό. Ανάμεσα στις δράσεις που θα πραγματοποιηθούν είναι η πρόσληψη φυλάκων για τη θερινή περίοδο, η εκπόνηση μελέτης φέρουσας ικανότητας που θα καθορίσει «οροφή» στον αριθμό των ημερήσιων επισκεπτών, η πραγματοποίηση ερευνών και η λήψη μέτρων για την προστασία της σπάνιας βιοποικιλότητας του νησιού, η δημιουργία συγκεκριμένων μονοπατιών στα οποία θα επιτρέπεται η πεζοπορία και κατάργηση των υπολοίπων, η κατεδάφιση των αυθαιρέτων, η απομάκρυνση ξενικών ειδών χλωρίδας και πανίδας (στο νησί είχαν κάποτε μεταφερθεί… φασιανοί), η χαρτογράφηση της Ποσειδωνίας, η λήψη μέτρων για την εξολόθρευση αρουραίων και αγριοκούνελων. Την πρόοδο του σχεδίου θα παρακολουθεί επιτροπή, με επικεφαλής τη συντονίστρια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης Μαρία Κοζυράκη.