Ως “κλιματική αλλαγή” ορίζεται η μεταβολή στο κλίμα που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες, και διακρίνεται από τον όρο “κλιματική μεταβλητότητα” που έχει φυσικά αίτια (ορισμός: από Σύμβαση – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές UNFCC).

Από κάποιους επιστήμονες η κλιματική κρίση, θεωρείται ως παγκόσμια υπαρξιακή κρίση. Οι άνθρωποι είχαμε πετύχει να δαμάσουμε τη φύση για χάρη της ανθρώπινης εξουσίας και κέρδους. Όμως η δύναμη της φύσης έχει αρχίσει να ανταποκρίνεται νομοτελειακά, κάτι που ορίζει πως πρέπει να μεταβάλλουμε άμεσα τις προτεραιότητες της συλλογικής μας συνύπαρξης. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μαζί με τη φύση και την ιστορική κληρονομιά του ανθρώπινου πολιτισμού, κινδυνεύουν και οι ίδιοι οι δημοκρατικοί θεσμοί: “εάν δεν πράξουμε τα ελάχιστα οικειοθελώς, θα υποστούμε τα μέγιστα εξ’ ανάγκης”.  

Στη Διεθνή διάσκεψη της Μαδρίτης (Δεκέμβριος 2019) ελήφθη η ιστορική απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, να κηρυχθεί η Ευρώπη σε κατάσταση έκτακτης κλιματικής ανάγκης. Γι’ αυτό και παγκόσμιος σκοπός των κρατών, φορέων και συλλόγων είναι πλέον η συνεργασία για την αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα γεωγραφικά επίπεδα και την καταπολέμηση της ανισότητας. Ταυτόχρονα, έχει αναπτυχθεί ένα παγκόσμιο κίνημα που ζητά την ισοκατανομή των περιβαλλοντικών βαρών και την κλιματική δικαιοσύνη.

Ακόμα και αν μέσα από Διεθνείς Συνθήκες και Συμφωνίες η προστασία του περιβάλλοντος, θεσμοθετήθηκε πλέον ως ισοδύναμο αγαθό και αποτέλεσε βασική προϋπόθεση για την εξέλιξη της οικονομίας (“αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης”), ο Άνθρωπος είναι αυτός που πάντα κυριαρχεί μέσω των δράσεων και των επιλογών του. Η ανθρωποκεντρική συνιστώσα είναι ο βασικός καταλύτης στην έννοια της αλλαγής του κλίματος, γι’ αυτό και η περίοδος που τώρα διανύουμε ονομάζεται Ανθρωπόκαινος Περίοδος (o όρος ανήκει στον καθηγητή Paul Grutzen και αποτελείται από τις λέξεις «άνθρωπος» και «καινός» και που σημαίνει «νέα, πρόσφατη περίοδος».

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, στην κατεύθυνση του μετριασμού των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, υπάρχει δεδηλωμένη η πρόθεση για την απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το 2028, απόφαση που συνάδει με τη Νέα Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ελληνική κοινωνία φαίνεται να έχει ωριμάσει αρκετά, ώστε να συμμετέχει στο δημόσιο διάλογο σχετικά με τις διαθέσιμες επιλογές. Σε δημοσκόπηση που έγινε το 2019 στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE – IP για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, το ποσοστό αναφορών που την ανάγουν σε μέγιστο περιβαλλοντικό πρόβλημα έφτασε πλέον στα 30%, ενώ ένα επιπλέον 24% ανέφερε ως επικίνδυνα τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνεχώς επιτείνονται. Η κοινωνία πλέον αντιλαμβάνεται ότι απαιτούνται λύσεις και είμαστε έτοιμοι να μπούμε σε δημόσιο διάλογο.

Για να επιτύχει όμως η προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, χρειάζεται να μεταβληθούν τα καταναλωτικά μας πρότυπα, για να μην υπάρξει υποβάθμιση της υγείας, της ποιότητας ζωής, της βιοποικιλότητας, του φυσικού κάλλους και του πολιτισμού, που συνθέτουν τη θετική μας ταυτότητα ως λαού.